Author(s): Kenneth Wallace-Müller
Tłumaczenie Karolina Ciosek. Za pomocą gry detektywistycznej, Kenneth Wallace-Müller z projektu Genetyczne Jury pokazuje, jak w dochodzeniach kryminalnych wykorzystuje się DNA, a także porusza związane z tym pytania natury etycznej.
Zdjęcia dzięki uprzejmości
udokant i blackred /
iStockphoto
Piotr został znaleziony martwy w swoim pokoju hotelowym. Kto mógł go zabić? Jakie dowody DNA możesz znaleźć na miejscu zbrodni i jak możesz je zbadać? Czy możesz zidentyfikować zabójcę?
Gra jest przeznaczona dla uczniów w wieku 10-15 lat (zauważ, że recenzent zaleca tę grę dla starszych uczniów). Musisz zaplanować czas na wydrukowanie, wycięcie i zalaminowanie materiałów do gry oraz 30 minut na samą grę i dodatkowy czas na dyskusję.
Przed wprowadzeniem do gry wytłumacz, jak wykorzystuje się genetyczny odcisk palca. Nie zapomnij wyjaśnić, jaka jest różnica pomiędzy genetyczny odciskiem palca a zsekwencjonowaniem całego genomu. Pomocne mogą w tym być materiały Hodge & Wegener (2006) i źródła ze strony internetowej projektu Genetyczne Juryw1.
Materiały
Rysunek 1: Jedna z kart z
dowodem DNA
Zdjęcie dzięki uprzejmości
Gene Jury
Aby rozpocząć grę będziesz potrzebować następujące materiały, które możesz pobrać ze strony internetowej projektu Genetyczne Juryw1.
- Kartę pracy ucznia (jedną na ucznia lub grupę)
- Jeden zestaw kart z dowodami DNA, które będą rozłożone na miejscu zbrodni; zobacz Rysunek 1.
Rysunek 2: Zeznania
podejrzanego
Zdjęcie dzięki uprzejmości
Gene Jury
- Jeden zestaw zeznań podejrzanego (zielony) i raport patologa (fioletowy); patrz Rysunek 2.
- Kilka zestawów (jeden na grupę) kart z profilem DNA podejrzanych (niebieskie) i ofiary (fioletowe); patrz Rysunek 3.
- Kilka zestawów (jeden na grupę) kart pokazujących profile DNA znalezione na miejscu zbrodni i profile osób z bazy danych DNA; zobacz Rysunek 4. Nie dawaj tych materiałów uczniom do czasu aż będą potrzebne.
Najlepiej, aby wszystkie materiały, oprócz karty pracy ucznia, były wydrukowane w kolorze i zalaminowane.
Przygotowanie gry
Rysunek 3: Karta z profilem
DNA podejrzanego
Zdjęcie dzięki uprzejmości
Gene Jury
Sześcioro uczniów będzie grało podejrzanych: Alek, Eryk, Eliza, Oliwia, Marlena i Dawid. Rozdaj każdemu z uczniów kartę z zeznaniami i kartę z profilem DNA ich postaci.
Jeden z uczniów będzie policyjnym patologiem; daj jej/jemu kartę z raportem patologa i kartę z profilem DNA ofiary.
Opcjonalnie, jeden z uczniów może grać ofiarę: leżeć na podłodze z atrapą noża położoną obok. Nawet jeśli zdecydujesz się tylko wyobrazić sobie ofiarę i broń, połóż pięć kart z dowodami DNA ( z krwi z noża, z rączki noża, spod paznokci ofiary, z kurtki ofiary i z krwi z okna) na miejscu zbrodni.
Reszta klasy jest śledczymi pracującymi w grupach około 4-osobowych. Rozdaj tym uczniom karty pracy.
Nauczyciel pełni rolę głównego inspektora i lekarza sądowego. Nauczyciel będzie potrzebował kartek z profilami DNA z dowodu i bazę danych DNA.
Rysunek 4: Profil DNA z
dowodów. Kliknij na obrazek
aby powiększyć
Zasady gry
Schemat (Rysunek 5, poniżej) ilustruje zasady gry.
Rysunek 5: Schemat z instrukcją, jak grać
Zdjęcie dzięki uprzejmości Gene Jury
- Główny inspektor (nauczyciel): czyta wprowadzenie klasie
Ostatniej nocy w miejscowym hotelu odkryto straszną zbrodnię. Piotr, znany biznesmen, został znaleziony martwy w swoim pokoju hotelowym przez dwóch gości: Alka i Oliwię, o godzinie 23.00. Natychmiast zadzwonili oni na policję, która chwilę później przyjechała na miejsce. Patolog zbadał ciało i ustalił godzinę zgonu na godzinę 21.00, czyli niedługo po tym, jak Piotr skończył jeść kolację.
Tego wieczoru Piotr urządzał przyjęcie dla kilku przyjaciół, aby uczcić ukończenie rękopisu książki o swoim życiu. Przyjęcie odbywało się w hotelowej jadalni z udziałem jego pięciu przyjaciół; wszyscy oni nocowali tej nocy w hotelu. Po przyjeździe policji obudzono pięciu gości i pokojówkę hotelową i zgromadzono ich na dole na przesłuchanie.
- Śledczy: rozejrzyjcie się po miejscu zbrodni i używając tabeli 1 zgromadźcie wszystkie dowody (karty z dowodami DNA na Rysunku 1; jeden przykład jest już uzupełniony w tabeli poniżej).
Tabela 1: Zbieranie dowodów na miejscu zbrodni
Rodzaj próbki (np. krew, skóra) |
Gdzie została znaleziona? |
Skóra |
Na kurtce ofiary |
|
|
- Śledczy: dostarczcie dowody do analizy do laboratorium sądowego (nauczyciel)
- Policyjny patolog: przeczytaj swój raport z badania ciała ofiary.
Śledczy: róbcie notatki z raportu patologa.
- Podejrzani: przeczytajcie swoje zeznania – kim jesteście i co wiecie o zbrodni (Rysunek 2).
Śledczy: używając Tabeli 2, poniżej, zróbcie notatki z zeznań podejrzanych. Jak wam się wydaje, kto może być mordercą? Wszyscy podejrzani wyrazili zgodę na pobranie od nich próbek DNA, ale główny inspektor pozwolił pobrać próbki tylko od trojga z nich. Zdecyduj, które trzy próbki pobrać.
Imię |
Notatki z zeznań podejrzanych |
Czy podejrzewasz ją/jego? |
Pobrać próbkę? (wybierz tylko trzy) |
Table 2: Evidence from the suspects
Alek |
|
|
|
Eryk |
|
|
|
Eliza |
|
|
|
Oliwia |
|
|
|
Marlena |
|
|
|
Dawid |
|
|
|
- Śledczy: pobierz próbkę od każdego z trójki wybranych podejrzanych (próbki już zostały przeanalizowane w laboratorium, aby ułatwić zadanie).
Podejrzani: dajcie kartę ze swoim profilem DNA (Rysunek 3) śledczym, którzy o to poproszą.
- Lekarz sądowy: przekaż śledczym wyniki badań DNA z miejsca zbrodni (profil DNA ofiary) i profile DNA znalezione na dowodach (Rysunek 4).
Śledczy: czy profil DNA któregoś z twoich trzech podejrzanych pasuje do profilu DNA któregoś z dowodów znalezionych na miejscu zbrodni?
- Śledczy: używając Tabeli 3, poniżej, co możesz wywnioskować na podstawie Twoich porównań? Wiesz, kto jest mordercą? Pamiętaj, co powiedzieli podejrzani w swoich zeznaniach i nie zapomnij, że nie każda próbka DNA znaleziona na miejscu zbrodni, musi mieć coś wspólnego z morderstwem.
Próbka z miejsca zbrodni |
Czy ta próbka pasuje do któregoś z podejrzanych? Jeśli tak, do którego? |
Czy uważasz, że ta próbka pochodzi od mordercy? |
Tabela 3: Wnioski śledczych
Krew z parapetu |
|
|
Krew na ostrzu noża |
|
|
Krew na rączce noża |
|
|
Komórki skóry pod paznokciami ofiary |
|
|
Komórki skóry na kurtce ofiary |
|
|
- Główny inspektor: czy któraś z grup zidentyfikowała mordercę? Jeśli nie – ogłoś, że śledczy mogą porównać próbki zebrane na miejscu zbrodni z danymi z narodowej bazy DNA. Możesz zadecydować, aby śledczy porównali próbki z bazą danych, nawet jeśli zidentyfikowali podejrzanego morderstwa.
Śledczy: czy możecie dopasować próbki z dowodów zebranych na miejscu zbrodni z profilami DNA z bazy danych (Rysunek 4b)? Jak myślicie, kto jest mordercą?
- Główny inspektor: kiedy wszystkie grupy wytypują mordercę, ujawnij, że mordercą był Eryk i przeczytaj jego przyznanie się do winy.
Po aresztowaniu Eryk zdecydował wyznać policji, co się stało tamtej nocy.
W przeszłości Eryk był kilkakrotnie aresztowany za posiadanie i zażywanie narkotyków. Zdecydował jednak zapomnieć o swoim dawnym życiu i teraz ma swoją własną restaurację. Tylko garstka osób wiedziała o jego przeszłości, w tym Piotr. Piotr też miał mroczną przeszłość i znał Eryka bardzo dobrze. Zdecydował się szczegółowo opisać w swojej książce kryminalne życie Eryka.
W wieczór morderstwa Piotr świętował z przyjaciółmi, w tym z Erykiem, ukończenie książki organizując kolację w hotelu. Podczas rozmowy w czasie posiłku Eryk zorientował się, co Piotr o nim napisał w swojej książce i jak to może zepsuć jego reputację.
Po kolacji wszyscy goście zostali w restauracji na kawę. Eryk skończył i poszedł na spacer do ogrodu, aby obmyślić plan, jak uciszyć Piotra i ukraść jego książkę. Zakradł się do kuchni i ukradł nóż, schował go w kieszeni spodni. Eryk uknuł plan, że spotka się z Piotrem w sypialni jego pokoju hotelowego i – kiedy Piotr będzie się najmniej tego spodziewał – zabije go nożem.
Wszystko szło zgodnie z jego planem, ale kiedy Piotr umierał, leżąc na podłodze pokrytej krwią, Eryk usłyszał kroki zmierzające wprost do pokoju, złapał książkę i w panice przez przypadek upuścił nóż.
Wrócił szybko do pokoju i schował książkę w swojej walizce, zamierzając zniszczyć ją później. Planował użyć wymówki, że ma wczesne biznesowe spotkanie i odjechać wcześnie rano następnego dnia.
Podziękowania
Gra powstała dzięki wspólnym staraniom zespołu Genetycznego Jury – Heather McQueen, Fiona Stewart, Sarah Keer-Keer i Kenneth Wallace-Müller – na Uniwersytecie w Edynburgu w Wielkiej Brytanii. Więcej szczegółów na stronie internetowej Gentycznego Juryw1.
Podziękowania dla Sandry Couperwhite, lekarza sądowego, współpracującej z policją z Lothian i Borders, za jej pomoc przy akapicie ‘Jak dobrze ta gra oddaje rzeczywistość?’
References
Web References
- w1 – Projekt Genetyczne Jury zlokalizowany w Edynburgu w Wielkiej Brytanii, mający na celu zaangażowanie dzieci w wieku 7-14 lat w problemy bioetyczne związane z użyciem nowoczesnych technologii genetycznych, poprzez interaktywne warsztaty i ćwiczenia. Więcej informacji i materiałów do pobrania znajduje się na stronie internetowej Genetycznego Jury: www.genejury.biology.ed.ac.uk
Resources
- Uniwersytet w Edynburgu również stworzył ćwiczenie do dyskusji nad użyciem baz danych DNA przy dochodzeniach kryminalnych i do celów medycznych. Aby pobrać instrukcje, odwiedź: http://sibe.bio.ed.ac.uk/resources
- Więcej detektywistycznych zagadek do rozwiązania w klasie znajdziesz na:
Author(s)
Kenneth Wallace-Müller ukończył Uniwersytet w Edynburgu na wydziale nauk biologicznych, gdzie jako członek Genetycznego Jury porządkował różnorodne informacje o bazach danych DNA i sądowych materiałach szkoleniowych. Kenneth aktualnie studiuje prawo i ekonomię w Wiedniu w Austrii.
Review
Artykuł dostarcza wspaniały pomysł, jak nauczać o cząsteczce DNA, w sposób, który powinien zmotywować większość uczniów. Jest możliwy do wykonania w większości klas szkolnych, wystarczy tylko, aby nauczyciel przeznaczył wystarczająco czasu na przygotowania.
License