21.Yüzyıl Bilim Dersi ve Yeni Bir Bilimsel Müfredat Oluşturmak Inspire article

Tercüme eden: Osman Kaan Erol. Eylül 2006’da, İngiltere ve Wales bölgesindeki yaşları 14 ila 16 arasında değişen öğrenciler için, pilot uygulama evresinden sonra yeni bir ulusal bilimsel müfredat programı uygulanmaya başlandı. Jenifer Burden yeni müfredatın tüm…

Not: Bilim hakkındaki fikirler,
bilimin nasıl çalıştığının
anlaşılmasını sağlamaktadır.
Resmi büyütmek için
tıklayınız

İngiltere ve Wales’deki öğrenciler 16 yaşlarına kadar zorunlu ulusal bir müfredat programından geçmektedirler. Bu program, fizik, biyoloji ve kimyanın anahtar kavramlarını da içerecek şekilde bilimin çalışılmasını içermektedir. Eylül 2006’dan itibaren 14-16 yaşlar arası öğrenciler için bilim müfredatı önemli şekilde değişmiştir.

Günümüzde tüm öğrenciler, gelecekteki kendi bilimsel yönelimlerinden bağımsız olarak, bilimsel okuryazarlık kazanmak amacıyla çekirdek dersleri almaktadırlar. Bu, daha önceki aynı yaş grubu ulusal bilimsel müfredat programına terstir: önceki program öğrencilerin ilerde seçebilecekleri akademik ilerlemenin gereksinimlerine göre şekillenmişti.

Kayıtların da gösterdiği üzere, öğrencilerin, zorunlu eğitimden sonraki bilimsel yönelimlerindeki azalmaw1 ve bilimsel müfredata karşı olan negatif eğiliminin artması, mevcut müfredatın revize edilmesi gerekliliği sonucunu doğurmuştur. (Millar & Osborne, 1998 tarafından 1998’de yazılan “2000’in Ötesi” raporu, yeni bir bilimsel müfredat programı yaklaşımınının pilot modelinin geliştirilmesi ile sonuçlanmıştır. “21.Yüzyıl Bilim” olarak da isimlendirilen model, ilk olarak İngiltere ve Wales’de okul müfredatlarından sorumlu Müfredat ve Kalite Otoritesi (Qualifications and Curriculum Authority – QCA)w2 tarafından ele alınmıştır. York Bilim Öğretim Grubu Üniversitesi ve Nuffield Müfredat Merkezi’nden araştırmacılardan kurulu küçük bir takım pilot müfredat programını ve destekleyici materyalleri oluşturmuştur. Bu program Eylül 2003’ten beri 75’ten fazla okulda denenmiştir. Pilot programın değerlendirmesini müteakiben QCA, 21.Yüzyıl Bilim modelini temel alarak İngiltere ve Wales ulusal müfredatını oluşturmuştur. Burada önemle belirtmek gerekir ki, tüm öğrenciler bu 21.Yüzyıl Bilim programını izlememişlerdir. Bu öğretmenlerin seçeceği ulusal müfredattaki pek çok yorumdan biridir.

2000’in Ötesi yeni müfredatı nasıl etkilemiştir?

2000’in Ötesi’nin temelde getirdiği öneri, zorunlu bilimsel eğitiminin, bilimsel okur-yazarlık üzerine odaklanmasıdır. Bu eğitim, her öğrencinin gelecekteki bilimsel meraklarından uzak temelde alınması gereken öğelerden oluşur. Bu öneri, 21. Yüzyıl Bilim’in erken uygulamalarında pek çok soruya neden olmuştur. Bunlardan bazıları:

  • Bilimsel okur-yazarlık nedir?
  • Bilimsel okur-yazarlık için okulların bilim dersleri neleri içermelidir?
  • Bizler aynı zamanda geleceğin bilim insanlarını nasıl eğiteceğiz?

Bilimsel okur-yazar kimse denince:

  • Bize, kendimizle, dünya ve evren ile ilgili hangi bilim dallarının bilgi verebileceğini bilecek;
  • Gündelik yaşam üzerindeki bilim ve tekniğin etkilerini anlayacak;
  • Sağlık, hava kalitesi ve enerji kaynaklarının kullanımı gibi konularda bilgiye dayanan kararlar alabilecek;
  • Medyada çıkan bilimsel raporların ana noktalarını anlayabilecek, içerdiği bilgiyi ya da eksik olan noktaları aktarabilecek;
  • Bilim ile ilgili konularda başkaları ile öz güven duyarak tartışabilecek.

insan anlaşılmalıdır.

GCSE* Bilim Nelerden Oluşur?

Bazı bilimsel içeriği anlamadan bilim ile uğraşmak mümkün değildir. GCSE Bilim Dersi bu nedenle anahtar “bilimsel açıklamaları” içerir. Bunlar bilimsel bilgi dağarcığının önemli hikayeleridir. (Sol kutuya bakınız) Başlangıçta pek çok öğrenciyi bilimsel alana yönelmekten caydıran birbirleriyle bağlantısı olmayan detayları vermek yerine, bilimsel okur-yazarlığı geliştiren bir ders bu büyük hikayelerin açıklamalarını vermelidir.
 

Önemli bilimsel açıklamalar

  • Kimyasallar
  • Kimyasal reaksiyon
  • Maddeler ve özellikleri
  • Yaşayan organizmaların karşılıklı bağımlılıkları
  • Yaşamın kimyasal döngüleri
  • Yaşayan organizmaların temel yapıtaşı olarak hücreler
  • Yaşamın bakımı
  • Kalıtım ve gen teorisi
  • Doğal seleksiyon ile evrim teorisi
  • Hastalıklar ve mikroplar
  • Enerji kaynakları ve kullanımı
  • Radyasyon
  • Radyoaktivite
  • Dünya
  • Güneş sistemi
  • Evren

Bilimsel okur-yazarlık için yine eş önemde olan bileşen de GCSE Bilim dersinde “bilim ile ilgili fikirler” olarak da tanımlanan (Bkz: Alt kutu) bilimin doğasını ve bunun sosyal içeriğini anlamaktır. Bunlar, hem geleceğin bilim insanı için, hem de günlük yaşamdaki bilim kullanımı için gerekli olan fikirlerdir. Örneğin korelasyon ve neden arasındaki ayrımı anlamak bir gazete makalesinde epidemiolojik çalışmanın çıktılarını okuyan bir şehirli için de, o çalışmayı yapan bilim insanı için de gereklidir. Yine normal bir şehirli ile bilim insanı, o çalışmanın güvenirliğini sınamak için verinin sınırlarını anlamak zorundadırlar. Hepimiz bilim insanlarının nasıl kanıtlar öne sürerek açıklamalar geliştirdiklerini anlamak ve bilimsel çıkarımların bilim camiasında nasıl hakemlik süzgecinden geçtiği hakkında fikir sahibi olmak durumundayız.

Hem kişisel karar alan bir şehirli, hem de sosyal politikalar için çıkarımda bulunan bilim insanı, riskleri anlama ve iş paketlerinin içinde hangi bilimsel teknik kararların alındığını anlarlar. GCSE Bilim dersinde öğrenciler gelecekte bilim insanı olmak istesinler ya da istemesinlar, bu kavramları öğrenirler.
 

Bilim hakkında fikirler

  • Veriler ve sınırlandırılmaları
  • Neden ve korelasyon
  • Açıklamalar geliştirmek
  • Bilimsel camia
  • Risk
  • Bilim ve teknoloji hakkında kararlar vermek

GCSE Bilim öğrencilere bir takım kavramlar aşılayan modüller serisi olarak öğretilir. GCSE Bilim dersinin öğrencilere vermeyi amaçladığı bilimin anahtar kavramları ile bunların nasıl çalıştığının mantığıdır. Bu anlayış sadece geleceğin bilim insanları için değil, tüm şehirliler için gereklidir.

Geleceğin Bilim İnsanları Hakkında

Settle Kolejinde öğrenciler
kimyasal reaksiyonlar
üzerinde çalışırlarken

21 YY Bilim’in müsaadesi ile

İster kendi kişisel merakları için, isterse gelecekte bilim insanı olma arzuları için olsun, her öğrenci 21.Yüzyıl Bilim dersi müfredatına ilave olarak bir ya da fazla ek ders almak durumundadır. Anahtar kavramlar 21.Yüzyıl Bilim müfredatında verildiğinden, öğrencilerin kendi kişisel meraklarına hitap eden pek çok ilave ders de geliştirilmiştir.

GCSE İlave Bilim müfredatı bilimsel akademik kariyeri tercih eden öğrenciler içindir. Bu dersi alan öğrenciler, GCSE Bilim’den daha detaylı, daha soyut kavramları öğrenirler. Öğrenciler bilimsel eğitimlerinin önemli bir kısmını GCSE Biyoloji, GCSE Kimya ya da GCSE Fizik gibi ek dersleri almak için ayırabilirler.

Bunlara alternatif olarak öğrenciler, GCSE Uygulamalı Bilim dersini, geleceğin tarım, iletişim ve sağlık gibi alanlarda pratik bilgiler kazanmak ve konunun uygulama ve iş kısımlarını öğrenmek için seçebilirler.

Ders Değerlendirmesi

Revize edilmiş bir eğitim müfredatının, her dersin içeriği ile uygun bir değerlendirme sistemi tasarlanmadan önemli bir etkisinin olması beklenemez. 21.Yüzyıl Bilim’ de en yaratıcı değerlendirme gelişimi GCSE Bilim dersinde olmuştur. Öğrencilerin bilimsel oku-yazarlığını değerlendirecek araçların geliştirilmesi önemli bir kilometre taşıdır ve çalışmalar hala devam etmektedir. Bununla birlikte pilot uygulamalarda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Değerlendirme ile detaylı bilgi için proje Web sayfasına bakılabilirw3.

Yeni Müfredat Ne Kadar Etkili?

Müfredattaki bu denli değişim için  önemli miktarda yatırım yapılması gereklidir. En azından yeni dersleri kendi okullarında verecek öğretmenlere ihtiyaç vardır. Ayrıca bu denli değişim için kuvvetli bir motivasyon da gereklidir.

21.Yüzyıl Bilim pilot uygulamasına 2003’ten beri katılan öğretmenlerin geri beslemeleri çok olumludur. (Kutuya Bakıniz) Pilot uygulamanın bağımsız bir yan kolu denenmiştir. Proje Web sitesine elde edilen bilgiler eklenecektir.
 

Öğretmen Geri Beslemeleri

“Konunun felsefesi kulağa hoş geliyordu, pratikte de işliyor.”

“Dersteki materyaller mükemmel.”

“Dersler başladığından beri hiç bir öğrencim bana neden bilim ile ilgili dersler ya da dersle işlediğimiz konuları görüyoruz diye sormadı. Bizim GCSE dereceleri yükseldi ve A-seviyesi bilim derslerine geçişte hiç bir problem görmedik [yaş 14-16]. 21.Yüzyıl Bilim, benim bilim eğitimi vermeye başladığım 1989’dan beri başıma gelen en iyi şeydir. Değişimi kucakladık ve hiç bir zaman pişman olmadık.”

“Aileler bize çocuklarının eve gelip o gün bilim derslerinde neler gördüklerini heyecanla anlattıklarını söylüyorlar.”

“Dersler, genç insanlara kendileri hakkında düşünme fırsatı veriyor ve onlara bilinçli bakış açısı ve izlenim kazandırıyor.”

Editörün Notu

Sizin de Avrupa’daki benzer uygulamalarınızın sonuşlarını bilmek isteriz. Sizin ülkenizde de bu denli radikal değişiklikler yapıldı mı? Nasıl işledi? Öğretmen ve öğrencilerin görüşleri neler oldu? İlk evrelerdeki zorluklar nelerdi ve nasıl aşıldı? Müfredat hakkında özellikle öğretmenlerin görüşlerini beklemekteyiz.


References

  • Millar R, Osborne J (1998) Beyond 2000: Science Education for the Future. London, UK: King’s College
  • Bu rapor King’s College London Web sitesinden elde edilebilire: www.kcl.ac.uk.

Web References

Author(s)

Jenifer Burden, 21.Yüzyıl Bilim Projesinin eş-direktörüdür ve York Bilm Eğitimi Grup Üniversitesinde çalışmaktadır. E-posta: jb56@york.ac.uk

Review

Bu makale bilim eğitimi alanında politikaları belirleyenler ve üniversitelerinde kendi çalışmalarını ileri götürmek isteyenler için okunması gereken bir makaledir. Bu makale İngiltere dışında da geçerlidir. Ana teması politika belirleyenler için de olsa, okul öğretmenleri için de değişimin nedenlerinin ve sonuçlarının anlaşılması için de önemlidir.

Bu makale yeni müfredatın ana özelliklerini vermekte ve İngiltere ile Wales’deki ders uygulamalarını açıklamaktadır.

Bununla birlikte tartışmaya açık noktalar da bulunmaktadır. Örneğin: Bilimsel okur-yazarlık neleri kapsamalı, neler öğretilmeli, neler öğretilmemeli sorularına yanıt verilmeli gibi konular bilim öğretmenleri arasında tartışma konusu olabilmektedir.

Yeni bir bilimsel müfredatın uygulanması hiç bir zaman kolay bir iş olmamıştır. Fakat Jennifer Burden’in açıklamalarında değindiği gibi öğrencilerdeki negatif eğilim ve dersleri almalarındaki sayıca düşüşler bir şeylerin yapılmasının gerekliliğini haklı çıkarmıştır. Kendi ülkemde hem öğrencilerin geneline hem de bilimsel kariyeri seçecek olanlara hitap eden bir ders oluşturmadaki çelişki ancak geçen bir kaç yıl içerisinde çözülebilmiştir. Malta’daki bilim öğretmenleri toplantısında orta öğretimdeki bu denli müfredat değişikliği için ilk öğretim ve orta üstü öğretimdeki benzer reformlarla tamamlanmasının gerekliliğine dikkat çekilmiştir. Bu konuya Burden’in makalesinde değinilmemiştir. Bu reform başarılı olmak için gerekli bileşenlere sahiptir.

Gaetano Bugeja, Malta

License

CC-BY-NC-ND

Download

Download this article as a PDF